در نشست چهارم ارایه مقالات همایش بانکداری نوین و نظامهای پرداخت، دو مقاله ارایه شد.
در نشست چهارم ارایه مقالات همایش بانکداری نوین و نظامهای پرداخت، سه مقاله ارایه شد.
به گزارش روابط عمومی
پژوهشکده پولی و بانکی، این نشست با حضور هیات رییسه دکتر ایلناز ابراهیمی و دکتر محمدسعید شادکار برگزار شد.
در ابتدای این نشست، مقاله «پایان اسکناس: تحلیل عاملی محرکهای اقتصادی و اجتماعی در موازنه ریال دیجیتال و اسکناس» به قلم چیترا جیرانی پیرتیشه و هادی غریب فرد ارایه شد.
در این ارایه عنوان شد که این مطالعه به بررسی عوامل کلیدی مؤثر بر پذیرش ریال دیجیتال در ایران میپردازد و از یک رویکرد جامع تحلیل عاملی برای شبیهسازی سناریوهای مختلف استفاده میکند. تحقیق حاضر بر چهار محرک اصلی متمرکز است: حمایتهای نظارتی، ترجیحات مصرفکنندگان، پذیرش توسط کسبوکارها، و حمایت اکوسیستم. نتایج نشان میدهند که حمایتهای نظارتی مهمترین عامل در پذیرش ریال دیجیتال است؛ بهطوری که اقداماتی نظیر اعمال کارمزد برای تراکنشهای نقدی، مشوقهای مالیاتی برای استفاده از ریال دیجیتال، و محدودیتهای برداشت نقدی میتوانند به طور چشمگیری میزان پذیرش را افزایش دهند.
ترجیحات مصرفکنندگان، به ویژه نگرانیها در مورد حفظ حریم خصوصی و اعتماد، به عنوان موانع قابل توجهی ظاهر شدند، که نیاز به ویژگیهای حفظ حریم خصوصی و استراتژیهای ارتباطی شفاف را برجسته میکند. پذیرش توسط کسبوکارها و حمایت اکوسیستم به عنوان تقویتکنندههای مهمی شناسایی شدند که میتوانند با ایجاد همافزایی، به ویژه در ترکیب با اقدامات نظارتی قوی، به پذیرش گسترده کمک کنند.
تحلیل حساسیت بر اهمیت تأثیرات حمایتی نظارت و شناسایی نقاط عطف بحرانی تأکید داشت؛ نقاطی که در آنها تغییرات جزئی در سیاستها میتواند منجر به تغییرات قابل توجهی در نرخهای پذیرش شود. این مطالعه همچنین به محدودیتهای تکیه بر سناریوهای فرضی اشاره دارد و بر ضرورت استفاده از دادههای واقعی از برنامههای آزمایشی برای بهبود مدل تأکید میکند.
توصیههای سیاستی مطرحشده در این مطالعه، نقشه راهی استراتژیک برای بانک مرکزی ایران، بانکهای تجاری، شرکتهای ارائهدهنده خدمات پرداخت و فینتکها جهت ترویج مشترک ریال دیجیتال ارائه میدهد.
در ادامه، مقاله «شناسایی و تحلیل نظام مند عوامل موثر بر پذیرش، توسعه و پیاده سازی ریال دیجیتال در ایران مبتنی بر حکمرانی مطلوب» به قلم دکتر فواد کوهزاد، دکتر حسن رشیدی، دکتر مهرشاد شجاعیو دکتر محمدمحسن صدرارایه شد.

در این ارایه عنوان شد که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) بهعنوان ابزارهای نوظهور در نظامهای پولی بینالمللی، پتانسیل بالایی در افزایش شفافیت مالی، کاهش هزینههای تراکنش و ارتقای امنیت پولی دارند. با توجه به ضرورتهای اقتصادی و سیاستی، پیادهسازی ریال دیجیتال در ایران نیازمند بررسی دقیق ابعاد فنی، اقتصادی و نهادی آن است. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل نظاممند عوامل کلیدی مؤثر بر پذیرش، توسعه و پیادهسازی ریال دیجیتال در ایران، با رویکرد مبتنی بر اصول حکمرانی مطلوب، طراحی و اجرا شده است. روش تحقیق از نوع ترکیبی (Mixed Methods) است. در بخش کیفی، از طریق مصاحبههای نیمهساختاریافته با متخصصان حوزه مالی، فناوری و سیاستگذاری، دادهها با استفاده از تحلیل تماتیک مورد بررسی قرار گرفتند. سپس از روش مدلسازی ساختاری تفسیری(ISM) مدل نهایی بدست آمد. در بخش کمی، با استفاده از نمونهگیری طبقهبندیشده، دادههای پژوهش از طریق پرسشنامههای استاندارد جمعآوری و با بهرهگیری از تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) تحلیل شدند.یافته ها شامل 120 کد باز، 24 مضمون پايه و 6 مضمون سازماندهنده بوده است. نتایج تحقیق نشان داد که عواملی مانند اعتماد به حکمرانی مطلوب، زیرساختهای فناوری پیشرفته، ادراک از امنیت، کارآمدی سیستم و پذیرش اجتماعی، بهعنوان عوامل محوری در موفقیت پذیرش و توسعه ریال دیجیتال مطرح هستند. تقویت شفافیت نظارتی، چارچوبهای قانونی مؤثر و سیاستگذاری کلان هماهنگ، از الزامات حیاتی برای پیادهسازی موفق این پروژه است.
همچنین مقاله سوم با عنوان «پرداخت آینده؛ ارائه معماری پرداخت اینترنت اشیاء در بستر ریال دیجیتال» به قلم امیر عباسزاده سوری و محمد سعید احمدی پویا ارایه شد.

در این ارایه عنوان شد که در دسترس بودن دستگاهها و دادههای اینترنت اشیاء (IoT) باعث توسعه خدمات پرداخت پیشرفته شده است. ظهور بسترهای ارتباطی پرسرعت همچون 5G و توانایی این بستر ارتباطی برای اتصال میلیاردها دستگاه اینترنت اشیاء، کاربران را به سمت ارتباطات بیشتر همچون اینترنت همه چیز (IoE) سوق خواهد داد که منجر به ظهور محصولات و خدمات نوآورانه میشود. یکی از مهم ترین کاربردهای ارزهای رایج کشورها پرداخت در بستر شبکه به هدف دریافت کالا یا خدمات است که این نیاز برای اینترنت اشیاء بسیار کاربردی است ولی حوزه پرداخت اینترنت اشیاء باید ویژگیهای منحصر به خود را داشته باشد. تراکنش نقطه به نقطه (P2P) و بدون کارمزد اکثرِ ارز دیجیتال بانکهای مرکزی (CBDC) برخی از چالشهای پرداخت اینترنت اشیاء را پوشش خواهد داد. همچنین در این مقاله به بررسی ابعاد، کاربردها، چالشها و مزایای اینترنت اشیاء و غیرمتمرکزی در پرداخت اینترنت اشیاء پرداخته خواهد شد. همچنین ضمن بیان نیازمندیها، معماری و جریان دادهای پیشنهاد شده است تا پرداخت اینترنت اشیاء در بستر ارز دیجیتال بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (ریال دیجیتال) امکان پذیر شود.