رئیس کل بانک مرکزی گفت: یکی از قوی‌ترین زیرساخت‌های پرداخت در منطقه در اختیار ایران است به طوری که در حال حاضر دسترسی شبکه شتاب ۹۹ درصد و زمان پردازش آن کمتر از دو ثانیه است.
به گزارش روابط عمومی
پژوهشکده پولی و بانکی، دکتر محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی در آیین افتتاحیه یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت با ارزیابی مثبت از روند برگزاری کارگاه‌های مختلفی که در حاشیه این همایش برگزار می‌شود تأکید کرد: مباحث و تحلیل‌هایی که در همایش سالانه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت ارائه می‌شود می‌تواند در سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی و نظام پولی کشور مورد استفاده قرار گیرد. محمدرضا فرزین با ارائه توضیحاتی در خصوص روند نقاط ضعف و مثبت نظام بانکی ایران اظهار داشت: فناوری‌های دیجیتال از نقاط قوت نظام بانکی کشور است و یکی از قوی‌ترین سیستم‌های پرداخت در منطقه در اختیار ایران است به طوری که در حال حاضر دسترسی شبکه شتاب ۹۹ درصد و زمان پردازش آن کمتر از دو ثانیه است.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به آغاز به کار ریال دیجیتال در آینده ای نزدیک تأکید کرد: توسعه بانکداری نوین وظیفه بانک مرکزی در تمام دنیاست ما هم در بانک مرکزی ایران تلاش می‌کنیم این وظیفه را به درستی انجام دهیم.
فرزین همچنین در ادامه گفت: بازار ارز توافقی هم‌اکنون فعالیت خود را آغاز کرده و البته به‌زودی فعالیت آن توسعه داده خواهد شد تا سهم قابل توجهی در تأمین ارز کشور داشته باشد. رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه پروژه‌های ریال دیجیتال و بازار ارز توافقی به صورت بومی و توسط جوانان خودمان طراحی شده است اظهار داشت: از مهمترین افتخارات ما در این حوزه بهره‌گیری از نیروی انسانی متخصص و زبده است و از سوی دیگر در حوزه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت سهم بخش خصوصی بیشتر است. وی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص تعاملات بین‌المللی بانکی اظهار داشت: کشور به دلیل مواجهه با تحریم، بیشترین چالش را در این حوزه دارد، اما با توجه به تلاش سال‌های گذشته در راستای توسعه تعاملات بین‌المللی، پیشرفت خوبی در این زمینه داشته‌ایم.
رئیس کل بانک مرکزی درخصوص اقدامات انجام شده در این حوزه تصریح کردند: طراحی و عملیاتی‌سازی سامانه ACUMER که منشأ آن یک اتحادیه پولی برای آسیا (Asian Clearing Union) با هدف کاهش تسلط دلار یکی از این اقدامات است. فرزین تصریح کرد: در سال‌های گذشته دبیرخانه این سامانه را احیا کردیم تا بتوانیم برای مدیریت تحریم این ابزار را فعال کنیم. وی ادامه داد: سامانه مذکور، جایگزین سوییفت است که این سامانه از ۱۰ مهرماه ۱۴۰۳ عملیاتی شده و امیدواریم بتوانیم آن را توسعه داده و با استفاده از آن روابط و تعاملات خود را با کشورهای عضو اتحادیه پایاپای آسیایی گسترش دهیم. رئیس کل بانک مرکزی همچنین درباره توسعه روابط بانکی ایران در گروه بریکس گفت: با توجه به کاهش تعاملات بانکی و مالی ایران با نظام مالی غرب، بریکس فرصتی است که بتوانیم تعاملات بانکی و مالی را حفظ کنیم.
محمدرضا فرزین تصریح کرد: استراتژی بریکس تا ۲۰۲۵ بر چهار محور برنامه‌ریزی شده است که افزایش سهم ارزهای محلی در معاملات کشورهای عضو این گروه یکی از موضوعات مهم در بریکس است که در این باره چین سهم بسیار بالایی دارد و ما هم توانستیم که حرکت‌هایی در این مسیر داشته باشیم. وی ادامه داد: بریکس پلتفرمی برای تسویه پرداخت‌های برون مرزی طراحی کرده است که این سامانه در مراحل اولیه است. این سامانه با عنوان «BCPI» یک پلتفرم تسویه است که پرداخت‌ها از این طریق انجام خواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه در خصوص مراودات بانکی ایران و روسیه تصریح کرد: اتصال شبکه پرداخت روسیه و شتاب ایران در دستور کار قرار گرفته است و فاز اول فعال کردن کارت‌های ایران درخودپردازهای روسیه بود که اکنون این سامانه در حال کار کردن است.
فرزین افزود: فاز دوم، امکان استفاده گردشگران روسیه از پایانه‌های فروشگاهی ایران است که امیدواریم در زمستان بتوانیم آن را افتتاح کنیم و فاز سوم این طرح نیز بهره‌مندی گردشگران ایران از سیستم پوزهای فروشگاهی در روسیه است.
وی درباره روند انجام این تبادل نیز گفت: ما نیاز به یکادغاممالی داریم تا نرخ ارز مشخص باشد که طبق صحبت‌های انجام شده با روسیه قرار بر این شد تا نرخ ارز ما براساس نرخ بازار توافقی باشد.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: یک پیمان پولی نیز با روس‌ها منعقد کرده‌ایم که با استفاده از آن دلار را کنار گذاشته و با ریال و روبل معامله می‌کنیم.
موضوع دیگری که رئیس کل بانک مرکزی به آن پرداختند، توسعه ریال دیجیتال بود. ریال دیجیتال از تحولات مهم در نظام بانکی محسوب می‌شود و بانک مرکزی هم به موقع به این حوزه ورود کرده است. امروز خیلی از کشورها از ارزهای دیجیتال چه در حوزه پرداخت خرد و چه در حوزه تسویه مالی‌های کلان استفاده می‌کنند. در حال حاضر ۲۳ کشور در مرحله تحقیقات قرار دارند. کشورهای چین، روسیه، عربستان، امارات، کره، ترکیه و هند از مرحله تحقیقات خارج شده و به مرحله آزمایشی ورود کرده‌اند که بانک مرکزی ایران هم در مرحله آزمایشی قرار دارد. ریال دیجیتال منافع مهمی را در بردارد که از جمله آنها می‌توان به کاهش هزینه تراکنش‌های مالی، تسهیل پرداخت‌ها و قابلیت برنامه‌ریزی و ارتقای هوشمندی اشاره کرد. در حال حاضر فاز آزمایشی ریال دیجیتال در کیش در حال اجراست. بانک‌ها ملت، تجارت و ملی در حال استفاده هستند و امیدواریم در آینده پنج بانک دیگر هم اضافه شوند.
موضوع دیگری که دکتر فرزین به آن در ادامه پرداختند موضوع سیاستگذاری و تنظیم‌گری در حوزه کریپتوکارنسی یا رمزپول‌ها بود. همانطور که می‌‌دانید امروزه رمزپول‌ها در جهان توسعه سریع و شتابانی دارند و استفاده‌های متفاوتی از جمله دارایی مالی، ابزار معاملاتی و وسیله پرداخت دارند. به طور کلی ابتدا تجارت شکل می‌گیرد و سپس تنظیم‌گری پشت سر تجارت وارد عمل می‌شود و در حوزه رمزپول‌ها هم همینطور است. بانک‌ها مرکزی بعد از توسعه بازار رمزپول‌ها به حوزه مقرره گذاری وارد شدند. ما در حوزه رمزپول‌ها مقررات منسجمی در حال حاضر نداریم که یکی از مسائل و مشکلات ماست. در شرایط تحریم تلاش بر این است که از این ابزار در حوزه مدیریت تحریم و تجارت بین‌الملل استفاده بیشتری شود. خوشبختانه، در قانون جدید بانک مرکزی، در مواد ۴، ۲۴، ۵۹ و ۶۴ مقررات رمزپول‌ها آورده شده است. محورهای اصلی آن چند حوزه است. اول، راجع به قدرت ابراء رمزپول‌ها و اینکه آیا می‌توان از رمزپول‌ها به عنوان جایگزین ریال استفاده کرد؟ حوزه دوم، تبیین مقررات نهادهای امین است. حوزه سوم، کارگزاران رمزپول و نحوه نظارت بر آنهاست. همچنین موضوع سیاست‌های احتیاطی کلان در حوزه رمزپول‌ها به دلیل ماهیت پرخطر آنها یکی دیگر از محورهاست. اینکه آیا بانک‌ها می‌توانند رمزپول‌ها را به عنوان وثیقه دریافت کنند یا بخشی از ذخایر خود را در قالب این دارایی قرار دهند سوالات مهم در این حوزه است. حوزه دیگر نحوه استفاده از رمزپول‌ها در تجارت و نیز مقررات مبارزه با پولشویی در این زمینه است.
دکتر فرزین اشاره کرد: طبق آخرین آمار گرفته شده از صرافی‌های رمزارزی، ۲۱۸ کارگزار، تراکنش‌های ماهانه حدود ۳۵ همت و ۱۰ میلیون تراکنش ماهانه نشان‌دهنده حجم بالای این بازار است و بر ثبات مالی قابلیت اثرگذاری دارد. لذا باید بانک مرکزی با هدف توسعه این بازار در حوزه تنظیم‌گری ورود کند. رئیس کل در ادامه با برشمردن سه نوع رمزپول که عبارتند از: توکن‌های مبادله، توکن‌های اوراق بهادار و توکن‌های کاربردی، این نوید را به فعالان این حوزه داد که بانک مرکزی در کنار تأکید بر توسعه بازار رمزپول به موضوع مقرره‌گذاری ورود می‌کند.
موضوع دیگری که دکتر فرزین به آن پرداختند اکوسیستم بانکداری باز بود. وی تأکید کرد که بانکداری باز یکی از اولویت‌ها بانک مرکزی است و بانک مرکزی به دنبال آن است که بانک‌ها چارچوب مشخصی برای همکاری با فین تک‌ها داشته باشند.
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه به موضوع تنوع‌بخشی به ابزارهای پرداخت و تاب‌آوری شبکه پرداخت کشور (با فراگیر کردن شبکه پرداخت مبتنی بر حساب در کنار شبکه مبتنی بر کارت) اشاره کرد و افزود: بازمهندسی نظام نظارتی از اولویت‌های بانک مرکزی است زیرا در حال حاضر در حوزه نظارت دچار چالش‌های هستیم و طبق قانون جدید، بانک مرکزی موظف است علاوه بر نظارت بر بانک‌ها، نظارت بر «اشخاص تحت نظارت» نظیر پرداخت‌یارها، صرافی‌ها و... را به صورت جدی دنبال نماید و لذا بایستی یک مدل و چارچوب مشخص برای نظارت بر این اشخاص وجود داشته باشد. ضرورت دارد در حوزه نظارت آفساید استانداردهای یکسان شوند. یکی از مشکلات حال حاضر، ناهمگون بودن استانداردهای بانک‌هاست.
وی در ادامه بر هوشمندسازی نظارت بانکی تاکید کرد و افزود: بانک مرکزی در راستای هوشمندی نظارت برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده است. ارتقای سطح امنیت با توجه به افزایش حملات سایبری دشمن در دو سال اخیر اهمیت بالایی دارد و لازم است در حوزه پایداری و امنیت شبکه بانکی تدابیر بیشتری صورت پذیرد. دکتر فرزین افزود: بانک مرکزی در راستای کاهش مراجعات حضوری، اقدام به دریافت مجوز برای صدور گواهی امضای الکترونیک (مرکز ریشه) در ۳۰ آبان امسال نموده است.
رئیس کل بانک مرکزی در پایان سخنان خود به راه‌اندازی مرکز هوش مصنوعی در بانک مرکزی اشاره کرد و افزود: در همان ابتدای کار مجوز ایجاد این مرکز از شورای پول و اعتبار گرفته شده است.