معاون مدیرعامل بانک کارآفرین در فناوری اطلاعات: قاعده‌مند کردن فضای تحول دیجیتال، اگرچه در مواردی بانک‌ها را برای توسعه خدمات مرتبط محدود خواهد کرد؛ لیکن قاعده‌گذاری برای این بخش، فضای رقابت و توسعه بانکداری دیجیتال و هوشمند را سالم‌تر و مطلوب‌تر خواهد کرد.
به گزارش دبیرخانه همایش بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت، همایش سالانه «بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت» در روز‌های پنجم و ششم آذرماه سال جاری در مرکز همایش‌های برج میلاد تهران و با محوریت «زیست بوم بانکداری هوشمند؛ حکمرانی دیجیتال و نظارت فناورانه» برگزار خواهد شد.
با توجه به ابلاغ قانون جدید بانک مرکزی، فرصت‌ها و چالش‌های بانکداری دیجیتال اجرای این قانون را با «دکتر علی اصغر تقوی» معاون مدیرعامل بانک کارآفرین به بحث گذاشتیم که مشروح آن به شرح زیر است:
** یکی از پدیده‌های همراه با فناوری بالا، موضوع پرداخت‌های بلادرنگ، درون برنامه‌ای و غیرتماسی است که بر مبنای فناوری‌های مختلف از جمله بلاک چین و رمزارزها ممکن شده است. بانک شما آیا برنامه‌ای برای راه‌اندازی و استفاده از این فناوری‌های نوظهور در پرداخت‌ها دارد؟
تقوی: بانک کارآفرین از معدود بانک‌های خصوصی است که در نظام پرداخت کشور به صورت گسترده ورود نداشته، شاهد این ادعا این است که مالکیت عمده یا جزئی در هیچ از PSP ها را در اختیار ندارد. این سیاست از گذشته به دلیل تمرکز بانک بر نوع خاصی از مشتریان و حضور در بازار کسب‌وکارها وجود داشته است و تاکنون نیز ادامه یافته است که منجر به حضور کمرنگ در این بخش شده است.
با تغییر سیاست بانک در سال‌های اخیر برای خدمت‌رسانی بیشتر به مشتریان خُرد (Retail) ابزارهای پرداخت بانک نیز توسعه یافته‌اند. در حال حاضر دو زیرساخت پرداختی مهم با عنوان «کیف پول Hibank» و «کهربا» در بانک کارآفرین در حال توسعه و پیاده‌سازی است.
نسخه‌های اولیه کیف پول عملیاتی شده و از طریق Hibank در اختیار مشتریان قرار گرفته است. کیف پول Hibank علاوه بر ارائه خدمت پرداخت مبتنی بر QR، سایر خدمات پرداختی پایه مانند پرداخت قبض و خرید شارژ و .... را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد.
پروژه کهربا نیز با هماهنگی بانک مرکزی و شرکت خدمات انفورماتیک مراحل توسعه خود را طی می‌کند. در خصوص پرداخت غیرتماسی کهربا، لازم به یادآوری است که تا پیش از این امکان قانونی برای پرداخت بدون تماس در شبکه بانکی کشور وجود نداشت و این طرح نقطه آغاز این تحول محسوب می‌شود که به تازگی معرفی شده است. با درک این نکته که این ابزار در تمامی بانک‌های کشور در حال پیاده‌سازی است، اتصال کارت‌های بانک کارآفرین و پیاده‌سازی امکانات نرم‌افزاری اختصاصی آن بزودی برای مشتریان فراهم خواهد شد.
** با توجه به ابلاغ قانون جدید بانک مرکزی، فرصت‌ها و چالش‌های بانکداری دیجیتال در این قانون چیست؟
تقوی: بانک مرکزی در سال‌های گذشته با کاهش محدودیت‌ها و ایجاد یک فضای منعطف شبیه به سندباکس، موجبات توسعه فناوری‌های دیجیتال و ابزارهای الکترونیک را فراهم کرد که این دستاورد بزرگی برای کشور محسوب می‌شود. شاهد این مدعا آمارهای جهانی از وضعیت بانک‌های ایرانی در توسعه ابزارهای الکترونیک در صنعت بانک و پرداخت است. در همه جای دنیا و به تبع آن در ایران، نهادهای قانون‌گذار پس از مدتی اقدام به قاعده‌مند و قانون‌مند کردن محیط می‌کنند که این مهم در سال‌های اخیر توسط بانک مرکزی اجرا شده و در قالب دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌هایی به بانک‌ها ابلاغ شده است.
قاعده‌مند کردن فضای تحول دیجیتال، اگرچه در مواردی بانک‌ها را برای توسعه خدمات مرتبط محدود خواهد کرد، لیکن قاعده‌گذاری برای این بخش، فضای رقابت و توسعه بانکداری دیجیتال و هوشمند را سالم‌تر و مطلوب‌تر خواهد کرد و به همین دلیل در بانک کارآفرین این ابلاغیه بیشتر از آنکه چالش محسوب شود، یک فرصت به حساب می‌آید. البته در گذشته همواره سعی شده بود که در این بانک موارد احتیاطی در توسعه ابزارهای دیجیتال مدنظر قرار گیرد، بنابراین با ابلاغیه‌های اخیر بانک مرکزی، تغییرات چندانی در خدمات و محصولات بانک کارآفرین رخ ندادند.
** یکی از مواردی که در اتحادیه اروپا و آمریکا به آن توجه شده، موضوع محرمانگی اطلاعات و حریم خصوصی مشتری است. به نظر شما، نهادهای ناظر و رگولاتور و همین‌طور بانک‌ها به عنوان نهادهایی که داده‌های فراوانی را در اختیار دارند، چه اقداماتی را باید در راستای حفظ محرمانگی داده‌های مشتریان انجام داده و چه اقداماتی را در دستور کار قرار دهند؟
تقوی: حاکمیت داده یکی از موضوعات چالشی است که در دنیا همچنان محل بحث بوده و در مجامع قانونی در مورد آن تصمیم اساسی اتخاذ نشده است. نظام حاکمیت داده یا DMBOK به عنوان اولین مدل مرجع نسبتاً کامل در این حوزه در سال 2018 و DMBOK2 در سال جاری میلادی با اصلاحاتی در مدل اولیه انتشار یافته است. بانک کارآفرین از گذشته در خصوص داده‌های مشتریان حساسیت‌های خاصی داشته است و علاوه بر این که سعی کرده، بالاترین سطوح امنیتی را برای این داده‌ها به کارگیرد، حریم خصوصی ایشان را همواره جزء خطوط قرمز خود دانسته است. شاهد این مدعا عملکرد بیش از دو دهه اخیر است که به لطف خدا و همت ارکان بانک، موردی از نشت اطلاعات یا دسترسی غیرمجاز به اطلاعات از این بانک گزارش نشده است.
اقدام بعدی بانک کارآفرین در این بخش ایجاد واحد متمرکز و جدیدی با عنوان مدیریت حاکمیت و تحلیل داده است که وظیفه نظام‌مند کردن حاکمیت داده در بانک را به عهده خواهد داشت. این واحد وظیفه استانداردسازی موضوعات مرتبط با داده بر مبنای مدل‌های پذیرفته شده جهانی مانند DMBOK2 را بر عهده دارد. در این مدل‌ها انواع داده‌های بانک احصاء، کیفیت‌سنجی و متولیان آن مشخص و در یک پلتفرم جامع قابل بهره‌برداری داخلی خواهند شد. امنیت، حریم خصوصی و بالابردن کیفیت داده‌ها از جمله مهمترین اهداف ایجاد مدیریت جدید در بانک کارآفرین بوده و هدف بعدی آن کاربردی‌سازی داده‌ها در ایجاد پلتفرم‌هایی مانند کشف تقلب مبتنی بر هوش مصنوعی یا پیشنهاد ارزش به مشتریان است.